Vi Tiểu Bảo sinh khoảng năm Thuận Trị thứ 13 (tức năm 1656) tại thanh lâu Lệ Xuân Viện, thành Dương Châu. Mẹ của Vi Tiểu Bảo, bà Vi Xuân Phương bang giao rộng rãi trên mức tình cảm với anh em Hán, Mông, Mãn, Tạng, Hồi; chẳng thèm nhớ rõ bố thằng bé là ai, chỉ nhớ có một Đạt Ma Tây Tạng rất say mê bà, thường đến ăn nằm với bà. Bà cho rằng Vi Tiểu Bảo là một tác phẩm phối hợp của cả năm chủng tộc, đành lấy họ mẹ làm họ cho con. Chính Vi Tiểu Bảo cũng trải qua tâm trạng buồn bực, ghen tị khi má mình đã già (trên 30 tuổi), không có được khách sang, khách sộp của các kỹ nữ trẻ tuổi khác. Năm 13 tuổi (1669), Bảo được Mao Thập Bát, một hào khách giang hồ đem lên Bắc Kinh, lọt vào hoàng cung, giết tiểu thái giám Tiểu Quế Tử rồi mạo xưng mình là Tiểu Quế Tử, kết bạn với ông vua con nít Khang Hi và được vua Khang Hi rất yêu mến.

Nhờ có tài ton hót nịnh nọt và bản thân cũng lập được một số công trạng, Vi Tiểu Bảo lần lượt giữ các chức vụ Tổng quản thái giám Ngự trù phòng, Chánh Hoàng kỳ Đô thống tước phong Ba Đồ Lỗ, Tứ hôn sứ Vân Nam, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền xây dựng Trung Liệt từ Dương Châu, Phó trụ trì chùa Thiếu Lâm pháp danh “Hối Minh thiền sư”, Chánh trụ trì chùa Ngũ Đài Sơn, Tư lệnh mặt trận đánh Thần Long đảo ở Liêu Đông, Bá tước kiêm Tư lệnh mặt trận đánh quân La Sát ở miền Đông Bắc, Công tước xứ Lộc Đỉnh (Lộc Đỉnh công).

Cậu vô tình gặp được tổng đà chủ Thiên Địa hội là Trần Cận Nam và cậu đã đồng ý giúp ông. Vì thế từ đó cậu phải đóng vai hai mặt. Một mặt giúp triều đình, mặt khác giúp Thiện Địa Hội chống lại triều đình.

Trong quá trình công tác, Bảo đã hoạt động gián điệp tới “ba mang”. Y vừa là đại thần của nhà Thanh, song lại giữ một số chức vụ quan trọng trong hai lực lượng tạo phản: Hương chủ Thanh Mộc đường của Thiên Địa hội (phản Thanh phục Minh) đặc trách khu vực Bắc Kinh, kiêm Bạch Long sứ của Thần Long giáo - một giáo phái phản động ở Liêu Đông.

Tiểu Bảo đóng vai trò quyết định trong việc bắt và giết chết gian thần Ngao Bái; giải cứu cha của Hoàng đế Khang Hy, tức Hoàng đế Thuận Trị, giúp hai cha con đoàn tụ; phá hủy Thần Long giáo (theo lệnh nhà vua); làm suy yếu sự phản kháng của viên tướng phản bội Ngô Tam Quế; đạt được hiệp ước biên giới với Nhiếp Chính công chúa Sophia Alekseyevna và quan đại thần Fedor Golovin của nước Nga. Qua vô số chiến công đó, Vi Tiểu Bảo được vua Khang Hi nhất mực tin tưởng, đồng thời được phong nhiều quan vị và tước vị cao như: Phó Tổng Quản ngự tiền thị vệ, Đô Thống Kiêu Kỵ binh, tước vị được phong đến nhất đẳng Lộc Đỉnh Công...vv, cậu còn được nhận những của cải khổng lồ bởi hoàng đế Khang Hy, những quan đại thần, những người đã hối lộ... Ngoài ra cậu còn đạt được sự tín nhiệm của Thiên Địa Hội qua việc chống lại Ngô Tam Quế, các kẻ thù ngoại quốc khác như Nga, Mông Cổ, Tây Tạng, và việc giải cứu các thành viên quan trọng của Hội bị bắt. Công lao hắn lớn hơn bất kỳ một vị cố mệnh đại thần nào của triều Khang Hi.

Tuy nhiên, giống như tất cả các nhân vật hai mang, những vai trò mâu thuẫn của Vi Tiểu Bảo cuối cùng đi đến kết cục xung đột. Khang Hi cảnh báo Tiểu Bảo rằng Hoàng đế đã biết về quan hệ của gã với Thiên Địa Hội và bắt Tiểu Bảo phải chọn lựa giữa triều đình và Thiên Địa Hội. Mặc dù Khang Hi vẫn xem Vi là một người bạn trung thành, Tiểu Bảo cuối cùng phải chọn giải pháp đào thoát vì y không muốn làm kẻ phản bội bán đứng Thiên Địa Hội. Nhưng vài năm sau đó, cậu lại được Khang Hy trọng dụng trở lại nhờ giải quyết xung đột biên giới với nước Nga. Trong hồi cuối của tiểu thuyết, Tiểu Bảo nhận ra rằng cậu không bao giờ có thể điều hòa giữa hai bên đối lập là triều đình và Thiên Địa Hội, vì cả hai cùng giằng xé nhau trong khi cậu bị kẹt ở giữa. Vì thế cậu quyết định bỏ đi theo con đường riêng của mình. Cậu đưa cả bảy cô vợ xinh đẹp và ba đứa con bí mật rời đi. Kim Dung không hề tiết lộ cậu đã đi đâu. Tuy nhiên có thuyết khác rằng cậu đã đi về Giang Nam sống một cuộc đời du sơn ngoạn thủy, giã từ chốn cung đình Khang Hy và cái lý tưởng đấu tranh của Thiên Địa Hội...[1]

Đây là một nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết cuối cùng của Kim Dung nên nó đã đóng vai trò quan trọng phản ánh tài năng diễn tả một nhân vật ảo mà như thật của Kim Dung. Vi Tiểu Bảo nhân vật ảo như thật của cuốn tiểu thuyết cuối cùng được Kim Dung sáng tác. Đã có nhiều thảo luận khác nhau về bước đường tiến thân của Vi Tiểu Bảo, cũng như về tầm quan trọng của cuốn "gác bút phong đao" Lộc đỉnh ký của Kim Dung. Người thì xếp vị trí Lộc đỉnh ký đứng sau Tiếu ngạo giang hồ. Có người thì xem Lộc đỉnh ký là kỳ thư và là cuốn tiểu thuyết hay nhất của Kim Dung.